‘Ik weet niet wat ik moet zeggen…’

Categorieën Psychische gezondheid, Rouw, , , 24 Reacties op ‘Ik weet niet wat ik moet zeggen…’

Samen met een collega ging ik condoleren bij een andere familie. De collega en ik waren beiden jong en de mensen bij wie we gingen condoleren waren maar net iets ouder dan wij. Een verdrietige avond, met veel tranen en veel jonge mensen. “Ik weet niet wat ik moet zeggen,” vertelde mijn collega. Ze wist dat ik zelf in zo’n rij had gestaan, als tiener. “Wat zou jij willen dat ze zeggen?”

De lange, lange rij

Toen mijn vader overleed, was ik vijftien. De avond van de condoleance was dubbel. Het duurde voor mijn gevoel ein-de-loos lang. Dat geeft niet. Dat wil alleen maar zeggen dat er veel mensen waren die lieten zien dat ze met ons mee wilden leven. Een groot deel van de mensen die die ik die avond zag, kende ik niet. Ik bedankte ze vriendelijk, knikte eens lief en richtte me op de volgende. Op het moment dat er iemand in de rij stond die speciaal voor mij kwam, brak ik meestal. Iemand nam de moeite mij te komen condoleren. Iemand snapte wat ik doormaakte. Maar na zo’n breekmomentje herpakte ik me weer en schudde ik honderden andere handen. De rij leek eindeloos. Het was goed. En vermoeiend. En goed.

Wat moet je dan zeggen?

Wat al die mensen gezegd hebben, zou ik echt niet weten. Waarschijnlijk zal het grootste gedeelte alleen “gecondoleerd” hebben gezegd en door zijn gelopen. Prima, wat mij betreft. Ongetwijfeld zijn er ook mensen geweest die meer hebben gezegd. Ik herinner het me niet. Het waren zóveel mensen. Dat zou ik nooit hebben onthouden. Bovendien is zo’n avond er niet één waarbij je ‘op je best’ bent.

Wat ik me wel herinner? De mensen bij wie ik brak en die me even beet hebben gepakt. En die eindeloze rij mensen dus in het algemeen. Ik herinner me mensen van wie ik dacht: Jij hier? Ik weet dat jij vanavond eigenlijk andere dingen hebt, maar hóe lief dat je hier nu toch bent! Verder is het een grote waas van mensen die voorbijtrok.

En toen kwam dus die vraag van die collega. Ze wist niet wat ze moest zeggen. Ik zou dat vast wél weten, want ik had ‘ervaring’.

Zeg dan maar niets

Ik keek mijn collega verbaasd aan. Op weg naar de condoleance was ik zelf zenuwachtig. De hele sfeer vind ik benauwend en ook al kende ik de overledene niet, ik kende wel de rouwenden die daar zouden staan. Wat ik zou zeggen? Geen idee. Dat zou daar wel komen. Of niet.

“Maar ik weet gewoon niet hoe het is. Ik weet niet wat ik moet zeggen,” hield mijn collega aan. Nou, hoe het is, weet ik ook niet, laten we dat vooropstellen. Want ieder beleeft een verlies op zijn of haar eigen manier. En wat je moet zeggen? Ik heb geen idee. Daarom adviseerde ik mijn collega: “Zeg dat dan gewoon, dat je niet weet wat je moet zeggen.”
Vol verbazing keek ze me aan: “Vinden ze dat niet gek?” Geen idee. Ik vond het heel logisch als mensen dat zeiden en dat had ik nog liever dan een hoop woorden waarin eigenlijk ook niets werd gezegd. Nee, ik zou ook niet hebben geweten wat ik moest zeggen. Ik weet het op dit soort avonden nog steeds niet. En volgens mij is dat dus prima, als je soms niets weet te zeggen.

24 gedachten over “‘Ik weet niet wat ik moet zeggen…’”

  3. Inderdaad, zeg gewoon eerlijk dat je niet weet wat je moet zeggen. Dat je geen woorden hebt. Sommige dingen zijn nou eenmaal niet in woorden te vatten, dus misschien moet je dat dan ook niet proberen.

    Geliked door 1 persoon

  5. Ik herinner me ook nog die rij. En de hoop dat ik nog even een momentje zou kunnen hebben met vriendinnen, maar de onbekende mensen bleven komen en je wordt helemaal geleefd op zo’n moment.

    Like

    1. Ja, je wordt inderdaad geleefd. En dat zegt iedereen ook wel vooraf, maar je snapt pas achteraf wat ze precies bedoelden.

      Like

  6. Ja, soms is toegeven dat je gewoon niet weet wat zeggen het beste. Sommige situaties hebben ook geen woorden nodig. Wat een heftig artikel inderdaad.

    Geliked door 1 persoon

  7. Dat probleem hebben we denk ik allemaal. Ook omdat het heel moeilijk intevoelen is, hoe de persoon t.o.v. de overledene staat, en welk verdriet die heeft. Ik wens de persoon altijd “heel veel sterkte met het verwerken van …(het overlijden van zijn vader) …”. Als ik de nabestaanden niet echt ken, maar alleen de overledene, is dat natuurlijk weer anders. (dan blijf ik bij een algemene tekst) En als ik de overledene én de nabestaanden niet goed heb gekend, ga ik er niet heen, maar stuur een kaartje. Dat geldt ook voor als ik alleen de overledene heb gekend, maar niet mocht. Ik probeer alleen goed gemeende dingen te zeggen. Aan schijnheiligheid heb je niets. Veel succes!

    Geliked door 1 persoon

  8. Ieder verwerkt zijn/haar verdriet op zijn/haar eigenste manier. Op zo’n moment zeggen de meeste alleen gecondoleerd of innige deelneming. Zelf ben ik ook zo.. Op het kaartje durf ik al eens meer schrijven als ik de persoon in kwestie echt gekend heb. Hoe die persoon voor mij was, bv. Maar ook hier is iedereen anders in. Dus.. wat je collega jou vroeg of jij wist wat te zeggen vind ik een beetje vreemd. Op dat moment hebben mensen alleen nood aan een blik die hen zegt: we leven met je mee.

    Like

  9. Wat heftig dat je je vader zo vroeg bent kwijtgeraakt.. dit begrijp ik heel goed. 1,5 maand geleden was een oud klasgenoot (en vroegere overbuurman) overleden. 26 jaar.. veelte jong en hij heeft zelf niet eens geweten hoe ziek die was. Hij stortte thuis in en in het ziekenhuis werd die onder narcose gebracht en daar hebben ze hem niet meer uitgehaald, zijn lichaam zou dat ook niet getrokken hebben. Hij was net getrouwd, rond dezelfde tijd als ons. Ik zag mezelf daar al staan, mijn man in een kist achter me. Ik brak gewoon en heb de familieleden stuk voor stuk vastgepakt, ik ben al emotioneel.. maar ik kan mezelf altijd zo inleven in een ander. Ook al wil ik mezelf sterk houden, dat lukt niet. En ik merk alleen maar dat ze dat waardeerde, terwijl het al jaren geleden was dat ik Bas had gezien.

    Like

    1. Verdrietig verhaal. En ik denk dat je jezelf niet sterk hoeft te houden. Samen verdrietig zijn kan ook heel troostend zijn, denk ik.

      Like

  11. Als je dicht bij jezelf blijft is volgens mij ieder oprecht en betrokken woord meer dan prima.

    Geliked door 1 persoon

  12. Het is maar goed dat je niet weet hoe zoiets moet, ervaring daarin wens ik niemand toe. Ik weet inmiddels door begin dit jaar wel wat ik niet wil. En ik hoorde iemand gefeliciteerd zeggen, ook niet zo handig.

    Like

  13. Wat heftig dat je al zo jong je vader verloren hebt. Tja, wat zeg je dan? Wat zeg je bij een condoleance? Ik vind het ook altijd heel moeilijk, want woorden schieten toch te kort. Maar er zijn voor de nabestaande is denk al het belangrijkste, net wat jij ervoer, de enorme hoeveelheid mensen die afscheid kwamen nemen van je vader en die er waren voor jou. Dat zegt meer dan woorden.

    Geliked door 1 persoon

  16. Triest dat je al zó jong die ervaring moest opdoen. Die rij lijkt me verschrikkelijk voor rouwende mensen. Ik sluit nóóit aan in zo’n rij als ik de nabestaanden maar oppervlakkig ken. Dan laat ik graag de ruimte voor mensen waar ze écht steun van ondervinden , die weten ook beter wél iets te zeggen dat troost brengt. Dan stuur ik van te voren een kaart . Aansluiten doe ik alleen als ik echt iets wil zeggen.

    Like

    1. Met zo’n kaart kun je dan soms ook veel meer zeggen dan wanneer je in een eindeloze rij gaat staan en maar snel door moet lopen, want er staan nog tig wachtenden achter je.

      Like

      1. `Precies, die ruimte laat ik graag vrij voor mensen die er toe doen voor de rouwenden, precies zoals jij al aangeeft dat je brak bij sommige mensen waar je zelf iets mee had.

        Like

Reacties zijn gesloten.