Boekenpraat: Voorlezende juf

Ieder kind heeft op school wel een favoriet vak. Voor de één is dat rekenen, voor de ander gym en voor weer een ander taal. Als juf was ik gek op het geven van taal en spelling en op het vertellen van verhalen, maar mijn favoriete vak was eigenlijk een niet-bestaand vak: voorlezen.

Voorlezen is goed voor je klas

Enthousiasme van een leerkracht over een boek kan voor een kind een stimulans zijn om een boek ook eens een kans te geven. Stel dat een kind bij het voorlezen een boek heel leuk vindt, lokt dat soms uit om zelf een ander boek van dezelfde auteur eens te gaan lezen.
Er wordt in het onderwijs veel gehamerd op het maken van leeskilometers. Dat snap ik en daar ben ik het helemaal mee eens. Tegelijkertijd zie ik de kinderen voor me voor wie letters één grote dansende warboel zijn. Ja, ook die kinderen moeten leeskilometers maken, maar voor hen is dat vaak alleen maar frustrerend. Door voor te lezen, kun je juist ook die kinderen het fijne van verhalen laten zien.
Los van al die dingen ben ik van mening dat af en toe voorlezen kan zorgen voor een stukje rust in je klas op momenten dat dat nodig is.

De voorleesjuf

Eerlijk is eerlijk, misschien had ik van voorlezen even net iets meer mijn lievelingsvak gemaakt dan officieel zou moeten. Toen ik niet meer vijf dagen een eigen klas had, maar ook andere taken ging doen, viel ik af en toe in in andere groepen. Dan was ik strak en duidelijk, want anders houd je het als invaller meestal niet lang vol. Toch vroegen de leerlingen vaak bij een volgende keer dat hun eigen leerkracht vervanging aankondigde: “O, komt juf Naomi?” En als collega’s dan informeerden waarom, was het antwoord altijd simpel: “Die kan goed voorlezen.” Ik was een beetje de ‘voorleesjuf’ geworden. Uiteraard vond ik dat geen probleem. Ik vond het zelfs een eer.

Te weinig tijd om voor te lezen

Op de school waar ik werkte, was er mijns inziens te weinig tijd om voor te lezen. In de lagere groepen mocht er iedere dag of iedere week tijd voor worden ingepland, maar in de hogere groepen niet meer. Ik vond dat, als bovenbouwleerkracht, helemaal niet leuk en ik was het er (om eerder genoemde redenen) niet mee eens. Hoe ik dat oploste? Ik las af en toe even voor als beloning voor hard werken. Tijdens de tekenles pakte ik sowieso het voorleesboek erbij. Drie kwartier las ik dan voor. Soms probeerde ik het korter te houden, want ik vond het ‘zielig’ voor de kinderen die liever niet voorgelezen wilden worden. Ik stuitte echter elke week op commentaar als ik eerder stopte met voorlezen. “Ah, toe, het is toch nog geen tijd? Kunt u nog even verder lezen?” Dat deed ik dan uiteraard met alle liefde en plezier. In mijn klas werd er dus sowieso drie kwartier per week voorgelezen. Maar wat mij betreft had het dagelijks op het rooster mogen/moeten staan.

Voorlezen is mijn favoriete vak

Voorlezen hoorde er in mijn klas helemaal bij. Ik kocht vrijwel elk jaar een nieuw verschenen boek, zodat ik (bijna) zeker wist dat kinderen het boek zelf nog niet hadden gelezen. Dat vond ik belangrijk om de motivatie, ook bij de boekenwurmen, hoog te houden.

Wat er dan gebeurde?
Soms ging een boekenwurm naar de bibliotheek om zelf het boek ook te lenen, “want als u voorleest, duurt het veel langer voor het uit is. Ik zal niks zeggen, maar ik wil het gewoon al weten.”
Als de kinderen zelfstandig moesten lezen, pakte ik soms het voorleesboek. Dat las ik altijd al zelf voor ik het ging voorlezen, maar soms las ik dan de komende pagina’s nog even door, zodat ik weer zou weten wat er zou komen. Dat leverde ‘boze’ kinderen op: “Ja, dát mag niet! U zit in het voorleesboek te lezen! Dat is niet eerlijk!” Uiteraard deed ik dan net of ik het heel eerlijk vond, maar stiekem was ik blij met die reacties, want die lieten betrokkenheid zien. Als ik aan het eind van de dag had voorgelezen, kreeg ik soms een waarschuwing mee van de vertrekkende leerlingen: “Niet stiekem verder lezen hè? Wij willen het ook weten.” Nee jongens, ik lees niet stiekem verder. Ik ken het verhaal al;).

Het allerleukst vond ik misschien wel de dag waarop ik het voorleesboek pakte dat ik als één van de weinige boeken niet eerst zelf had gelezen. Ik deed het open en zag dat mijn collega tijdens mijn kantoordagen had voorgelezen. “Nee!” riep ik uit, “nu weet ik niet waar het over gaat! Ik ga eerst even die bladzijden lezen en dan lees ik daarna verder voor.” Maar dat hoefde niet. De kinderen hadden een ander idee: “Wilt u het niet gewoon nóg een keer voorlezen?” Nee, dat wilde ik niet, want ik was bang dat de meerderheid de herhaling niet leuk zou vinden. Maar toen streelden ze nog even mijn ego: “Ja, maar bij de meester begrepen we het niet. U kunt beter voorlezen en nu weten we niet hoe het precies gegaan is. Wilt u het alstublieft nog een keer doen?” Drie keer raden wat ik toen -met blozende wangen en een gestreeld ego- deed…

Het lijkt me nu meteen duidelijk waarom voorlezen mijn favoriete vak was.