Het gaat om het gevoel

“Maar ben ik dan toch weer depressief? Ik weet het echt niet meer hoor,” verzuchtte ik tegen mijn psycholoog. Hij vroeg of hij de kenmerken van een depressie erbij moest pakken, maar die kende ik inmiddels wel uit mijn hoofd. “Het doet er niet toe,” vond mijn begeleider. En eigenlijk heeft hij daar gelijk in. Het gaat namelijk om het gevoel en niet om het etiket dat daar al dan niet op valt te plakken.

Een ‘etiketje’ kan helpen

Soms kan het voor mij helpen om een etiketje op bepaalde zaken te plakken. Zo heeft het voor mij bijvoorbeeld heel erg geholpen dat ik nu weet dat ik autisme heb. Dat heeft me een stuk milder naar mezelf gemaakt. Ik weet dat bepaalde dingen gebeurd zijn zoals ze zijn gebeurd en dat het soms door onmacht of onkunde was dat het niet is gelopen zoals ik graag had gewild. Ik gebruik autisme niet als excuus, maar soms wel als een verklaring en dat heeft gezorgd voor mildheid naar mezelf.

Ook als ik me niet goed voel, wil ik soms een ‘etiketje’ plakken op dat gevoel. In een periode van somberheid vraag ik me vaak af of ik depressief ben. Mijn psycholoog vroeg zich af waarom ik dat eigenlijk wilde weten. “Nou, als ik de oorzaak weet, kan ik het voor mijn gevoel oplossen,” vond ik.

Een naam is geen oplossing

Mijn psycholoog dacht daar anders over. Stel dat mijn somberheid zou voldoen aan de eisen van een depressie, dan zou mijn probleem nog niet zijn opgelost. Ik zou me niet ineens een stuk minder somber voelen. “Nee, maar ik zou het wél een stuk beter snappen,” dacht ik hardop. Mijn psycholoog dacht van niet. Ik snapte nu ook hoe ik me voelde en ik kon er woorden aan geven en dát was waar het om ging. Door het te omschrijven, zouden we kunnen toewerken naar een oplossing. We zouden kunnen kijken wat ik nodig heb om met die somberheid om te gaan en wat ik zou kunnen doen om weer wat lichtpuntjes te zien.

Het gaat niet om ‘ik ben’, maar om ‘ik voel’

Ik twijfelde aan die theorie. “Maar als ik weet wat het is, is het toch ook veel makkelijker om een oplossing te bedenken?” Mijn psycholoog was het daar niet mee eens: “Je hebt al vaker bewezen dat je niet in de protocollen past. Stel dat het een depressie is, zijn er van die protocollen, maar we moeten niet kijken naar de protocollen, maar wat nodig is voor jou.” Goed punt, vond ik.

En toen volgde er iets wat ik een goede uitleg vond. Mijn psycholoog legde uit dat ik vaak een etiketje op dingen wil plakken. Ik wil vaak kunnen zeggen: “Ik ben…” en vul dan maar in wat ik ben: depressief, somber, moe, uitgeput…

Maar volgens mijn psycholoog is het nu juist de kracht van woorden om uit te kunnen leggen wat ik voel. Het gaat niet om wat ik ben, maar om wat ik voel. Ik vond dat in eerste instantie lastig: “Ja, maar als ik zeg dat ik moe ben, dan zegt dat toch niets? Iedereen is moe.” Mijn psycholoog legde uit dat het anders werkt. Ik kan die vermoeidheid uitleggen. “Als jij zegt dat je ’s morgens na tien uur slaap je bed niet uit kunt komen en dat je na het ontbijt weer terug naar bed wilt, zegt dat wel iets. En dat heeft niet iedereen. Dat laat dus zien hoe het voor jou voelt.”

Ik vond dat een heel erg wijze les. Eén die ik voor altijd ga onthouden. Het gaat niet om wat ik ben, maar om hoe ik me voel. En ja, dat kan ik over het algemeen best goed uitleggen, zeker als het gaat om geschreven woorden. Dus was/ben ik weer depressief? Geen idee. Ik voelde me uitgeput en had nergens zin in. En vooral aan dat laatste gaan we wat doen, bijvoorbeeld door op zoek te gaan naar iets waar ik nog wél blij van word, zoals een leuke vrijwilligerstaak. En gelukkig hielp dat!